- Lekker, gezond én op maat koken -

Lekker, gezond én op maat koken 

Diane Buekers

Eten en drinken lijken zo vanzelfsprekend. Toch geldt dat niet voor iedereen. Mensen met een beperking kampen namelijk vaak met medische aandoeningen of gedragsproblemen. Die staan een vlotte, aangename maaltijd in de weg. Welke problemen dat oplevert en hoe je die aanpakt: dat leren we van Diane Buekers, erkend diëtiste en voorzitter van de commissie Diëtisten Gehandicaptenzorg.

“Er zijn inderdaad een aantal problemen die zich regelmatig voordoen”, steekt Diane van wal. “Mensen met een mentale beperking zoeken soms naar dingen die ze lekker vinden. Ze staan er niet bij stil of dat wel gezond is. Vrienden en familie trakteren hen ook graag eens op cakejes en snoepgoed. Zo ontstaat er overgewicht.”

“Het omgekeerde, ondergewicht, komt natuurlijk ook voor. Vooral bij mensen met een ernstige mentale beperking. Sommige cliënten met autisme weigeren hun voedsel. Andere mensen sukkelen met slik- en kauwproblemen en kunnen dat niet kenbaar maken. Daardoor nemen ze te weinig voedsel op en ervaren ze stress tijdens het eten”, legt Diane uit. 

“Cliënten kunnen soms slik- of kauwproblemen zonder dat iemand dat weet.”

De juiste diagnose

 
Om de oorzaak van de gewichtsproblemen te achterhalen én een passende oplossing te vinden, hanteert Diane een vast stramien. “Het begint altijd met een aanmelding. Iemand vraagt een consult aan of een begeleider doet dat in zijn of haar plaats. Daarna doe ik een diëtistisch onderzoek en ondervraag ik de cliënt naar zijn of haar voedingsgewoonten. Kan die persoon zelf niet antwoorden? Dan schakel ik de begeleider, de familie of de behandelende arts in.”

“Op basis van mijn onderzoek stel ik een diagnose op en breng ik de oorzaken in kaart. Dat kan heel complex zijn. Het is mijn taak om een passend antwoord te vinden”, benadrukt Diane. “Ik stel voor elke cliënt een individueel voedingsschema op. En ik bepaal een gezond streefdoel dat ik met de cliënt en zijn of haar omgeving bespreek. Daarna volgen er tussentijdse evaluaties. Zo stuur ik bij waar nodig. Behalen we na een tijdje ons streefdoel? Dan sluiten we het dieet af.”

Op maat     

 
Noem het gerust maatwerk. Want Diane stemt het ganse traject en het voedingsschema zo goed mogelijk op de cliënt af. “Dat individuele aspect is extreem belangrijk. Want je kunt zelfs mensen met een gelijkaardig probleem niet op dezelfde manier behandelen. Slik- en kauwproblemen bijvoorbeeld, verschillen van persoon tot persoon. Een logopedist of arts zal in zo’n geval eerst bepalen welke consistenties veilig zijn voor die cliënt. Op basis daarvan maak ik een aangepast, smaakvol voedingsschema.”

Bij dat proces betrekt Diane ook het netwerk van de cliënt. Want vaak zijn het de begeleiders of familieleden die de cliënt helpen met eten. Ze beschikken over nuttige informatie. Daarom legt Diane haar behandelingsplan uitgebreid aan hen voor. En ze houdt hen op de hoogte over de progressie. Haar rapporten bezorgt ze ook aan de behandelende artsen. Zo wordt de cliënt multidisciplinair opgevolgd.

“Voeding voor mensen met een beperking is altijd maatwerk.”

Gezonde voeding als basis       

Als Diane één iets onderstreept, dan is het wel dat een dieet tijdelijk is. “Ik pas het enkel toe wanneer het noodzakelijk is. Behaal je het doel? Dan eindigt het dieet. Toch stoppen de inspanningen niet daar. Want ook zonder dieet is een gezonde voeding áltijd de basis. Daarvoor hanteer ik de voedingsdriehoek van Gezond Leven. Ik probeer ook steeds met voldoende smaak te koken. Want iedereen verdient het om te genieten van eten. Zelfs wanneer je een maaltijd mixt, kun je rekening houden met de voorkeuren van de persoon.”

Wat met de grootkeuken?   

   
Diane: "Lekker, gezond én op maat koken voor een grote groep mensen: het is een uitdaging. Maar geen onmogelijke. Zo schakelde UNIE-K een specifiek voedingsmanagementprogramma in waarmee ook ik bekend ben. Dat programma houdt de individuele gegevens van de bewoners bij en weet dus wie een intolerantie heeft, wie een dieet volgt en wie welke voorkeuren heeft. Op basis daarvan kun je elke dag je bestellingen plaatsen, het budget beheren, de recepten bereiden en zelfs de distributie regelen. Zo komt elke maaltijd altijd bij de juiste persoon terecht. Zonder complex papierwerk.”