- Toneel brengt schitterende dingen teweeg -

Toneel brengt schitterende dingen teweeg bij bewoners

Koen Minjauw

Al 35 jaar is Koen Minjauw bezig met toneel. Eerst als hobby. Vandaag ook professioneel. Na een tweede hersenbloeding zette hij zijn job als leidinggevende bij UNIE-K stop. Nu laat hij er de bewoners kennismaken met toneel. Zo groeide zijn passie uit tot zijn beroep.

“Ik heb geen diploma van creatief therapeut”, maakt Koen meteen duidelijk. “Ik begeleid toneelgroepen en besteed tijd aan andere expressievormen zoals poëzie, beeldende kunst, muziek … Die activiteiten zijn er vooral om de mensen een fijne dagbesteding te bezorgen. En dat werkt: ik zie veel mensen openbloeien dankzij expressie. Na verloop van tijd kunnen en durven ze zich meer te uiten. Je ziet hen groeien als persoon.”

En daarin betrek je alle bewoners?

“Iedereen die dat wil, kan meedoen. Via workshops laat ik hen eerst even kennismaken met mij en met ‘expressie’. Ik probeer ook te achterhalen wat zij ervan verwachten. Waar zijn ze graag mee bezig? In welke mate kunnen zij zelf actief aan de slag? Die aanpak werkt. In UNIE-K ’t Venster en De Waaiberg schreven 38 bewoners zich in voor de toneelgroepen. Die verdeel ik in groepjes. Op basis van hun capaciteiten en interesses bied ik belevingstheater aan of zet ik samen met hen een toneelstuk op poten.”

Wat moeten we ons voorstellen bij belevingstheater?

“Bij belevingstheater beleven en ervaren de deelnemers het verhaal. Ze kijken, luisteren, voelen, ruiken en proeven. Zo voelen ze de warmte van de zon met een warmtepitkussentje, proeven ze van het dessert dat voorkomt in het verhaal en kruipt iemand in de huid van de burgemeester door een buishoed op te zetten. Waar ik natuurlijk altijd op let, is dat onze deelnemers hun aandacht niet lang kunnen vasthouden. Daarom hou ik de sessies eerder kort.”

Het belevingstheater erschilt dus van je andere toneelgroepen?

“Er heerst een andere dynamiek. Bij de andere toneelgroepen ligt het accent meer op de eigen inbreng en het samenspel. Daar ontdekken we samen hoe de deelnemers hun stem en lichaam zo goed mogelijk kunnen inzetten voor toneel. Ik vertrek daarvoor vanuit hun mogelijkheden, niet vanuit hun beperkingen. Toneel moet beroeren. Het gaat dus over emoties. Ook die verkennen we en proberen we om te zetten in ‘theatertaal’. Ik gebruik graag veel muziek, want dat is erg laagdrempelig. Iedereen heeft wel een favoriet genre dat bepaalde emoties opwekt.”

Is toneel voor hen behalve ontspannend ook grensverleggend?

“Heel zeker. Er bestaat geen slecht toneel, dus ze mogen werkelijk experimenteren. Ik daag hen ook uit om hun grenzen op te zoeken en te verleggen. En vaak zie je dat zij soms drempelvrees ervaren, omdat ze zich niet graag kwetsbaar opstellen. Na een tijdje ebt dat weg. Ze komen los, ze krijgen vertrouwen in mij en in zichzelf. Aan de andere kant verwacht ik wel een bepaalde discipline van hen. Ze zijn vrij, maar het is niet vrijblijvend. Toneel doe je samen. Ook al heb je er even geen zin in. Het respect voor elkaar moet altijd aanwezig zijn. Als het nodig is, stuur ik dus even bij.” 

“Je ziet de bewoners openbloeien: hun plankenkoorts maakt plaats voor euforie.”

Wat betekent de toneelwerking voor jou?

“Het ontroert mij en het geeft me veel voldoening. Je ziet de deelnemers groeien als persoon. Door samen te werken, voelen ze wat ze betekenen voor elkaar. Als we dan eens optreden voor de andere bewoners en hun familie, dan krijgt hun zelfvertrouwen zo’n grote boost. Voor hen bewijst die performance dat ze iets kunnen, iets betekenen. De plankenkoorts die ze eerst voelden, verandert in euforie wanneer ze een applaus krijgen. Prachtig is dat. Ook voor hun vrienden en familieleden is dat een onvergetelijk moment.”

Komen er mensen van buitenaf naar de voorstelling kijken?

“Door de coronapandemie was dat niet mogelijk. Maar toneel is wel een prachtig instrument om onze bewoners in contact te brengen met de maatschappij. En omgekeerd. UNIE-K is daarom met een nieuw project begonnen. De komende drie jaar zullen de bewoners van UNIE-K ‘t Venster samenwerken met Art’Iz, de kunstacademies van Gits en Izegem en met de plaatselijke Sint-Pieter basisschool. Samen gaan we creatief aan de slag met het thema ‘gelukkig zijn’. Wordt het een expositie, een toneelstuk, een poëzievoorstelling…? De tijd zal het uitwijzen, maar we zullen met het resultaat naar buiten komen.”